Technologie gaat snel, wetgeving iets minder snel. Europa is desondanks hard aan de weg aan het timmeren om het bij te benen. Zo is Europa de eerste met wetgeving betreffende kunstmatige intelligentie, en werkt Europa aan wetgeving voor zogenaamde 'poortwachters', dat zijn grote techbedrijven.
DSA - Toezien op reuzen
Deze afkorting hoor je nog niet op elke straathoek: de 'Wet Digitale Diensten' (DSA). Toch heeft de DSA, een wet dus, een belangrijke taak. Om die samen te vatten, citeer ik graag het volgende:
"Al veel te lang hebben techreuzen geprofiteerd van een gebrek aan regels. De digitale wereld heeft zich ontwikkeld tot een Wilde Westen, waar de grootste en sterkste de regels bepalen. Maar nu is er een nieuwe sheriff - de DSA. Nu zullen regels en rechten worden versterkt."Dat schreef Christel Schaldemose (S&D, Denemarken). Een vooraanstaand Europarlementslid wat de wet inzake digitale diensten betreft.
Europa merkt, net als de oplettende burger, op dat enkele online reuzen de markt domineren, de wereldwijde markt. Hoewel deze reuzen voornamelijk Noord-Amerikaans zijn, is het belangrijk om elke reus kritisch te bekijken. De dominante positie brengt namelijk invloed met zich mee, en die invloed komt niet altijd ten goede aan de doorsnee gebruiker.
De Wet Digitale Diensten (DSA) is op 16 november 2022 in werking getreden. Op 17 februari 2024 zal deze wetgeving onmiddellijk van toepassing zijn in de hele EU. Op 25 april 2023 heeft de Europese Commissie zelfs al de eerste groep grote platforms aangewezen die onder deze nieuwe wetgeving zullen vallen. We staan dus aan de vooravond van deze verandering.
DMA - Vrijheid voor de eindgebruiker
Maar dat is niet alles. Er is ook nog de DMA, de 'Wet Digitale Markten'. Deze is al op 1 november 2022 in werking getreden, en sinds 2 mei 2023 wordt er actief toezicht gehouden op de naleving van de regels ervan. Toch moeten we nog even wachten, want pas op 6 september 2023 zal de Europese Commissie poortwachters aanwijzen die moeten voldoen aan de DMA. Zij krijgen vervolgens maximaal zes maanden de tijd om ermee aan de slag te gaan. De nieuwe verplichtingen van de DMA zullen dus uiterlijk in maart 2024 voor hen gelden.
De snelheid van de EU betreffende AI
Ondertussen blijft de EU werken aan nieuwe wetgeving omtrent kunstmatige intelligentie, zoals te zien is in deze intentieverklaring. Op 20 oktober 2020 heeft de EU al drie adviesrapporten ontvangen. Het doel is om innovatie niet te belemmeren, maar tegelijkertijd ethische normen en vertrouwen te waarborgen. Dit is logisch gezien het groeiende gebruik van AI, dat steeds meer geïntegreerd raakt in diverse digitale diensten en producten. Dit brengt verantwoordelijkheden met zich mee, zoals het waarborgen van privacy. De EU heeft niet voor niets de GDPR, beter bekend in Nederland als de AVG.
Wat heb ik er concreet aan?
Als techneut, technologisch ondernemer en Europees burger ben ik enorm blij met deze ontwikkelingen. Ze zullen ervoor zorgen dat onze rechten worden geëerbiedigd, waaronder het recht op privacy. Daarnaast zullen ze ervoor zorgen dat het speelveld gelijk blijft, zodat ook kleinere spelers een eerlijke kans blijven maken om te groeien zonder te worden weggedrukt door de grote reuzen. Maar misschien wel het belangrijkste is dat dit innovatie mogelijk blijft maken.
Een goed voorbeeld hiervan zijn smartphones. Winkels staan vol met verschillende modellen, maar uiteindelijk kom je vaak uit bij Apple iOS of Google Android. Beide zijn Noord-Amerikaanse bedrijven die niet per se de gebruiker op de eerste plaats zetten. Dankzij deze nieuwe EU-wetgeving blijft er ruimte voor andere opties. Ik kijk bijvoorbeeld uit naar de doorbraak van een grootschalige smartphone met Linux, niet zoals Google Linux heeft gebruikt voor Android, maar écht Linux, zoals bijvoorbeeld de Librem van Purism.
Het is ook goed om te horen dat Apple smartphones vanaf september 2023 eindelijk een USB-C-poort zullen krijgen, vanwege andere Europese wetgeving. Dit voorkomt onnodige verspilling, kosten en ongemak. Zó helpt Europese wetgeving de consument.