Standaardsoftware versus maatwerk: strategische overwegingen bij het kiezen van de juiste oplossing

Blog  — ma. 29 jan. 2024

In dit artikel wil ik graag helder uiteenzetten wat het verschil is tussen verschillende soorten softwareondernemingen. Ik wil duidelijk maken hoe ze te werk gaan, welke oplossingen ze bieden en in welke omvang ze opereren.

Mijn doel is om wat meer structuur aan te brengen in de schijnbare chaos die opdrachtgevers soms ervaren, zodat uw volgende project een grotere kans van slagen heeft. Laten we eerst op hoofdlijnen kijken naar de verschillende partijen en oplossingen in de softwarebranche, en tot slot bespreken hoe deze inzichten u kunnen helpen bij het maken van uw beslissing.

Generieke oplossingen

Regelmatig kunnen veelvoorkomende behoeften worden ingevuld met standaardsoftware. Dit kan gaan om kant-en-klare softwarepakketten van gespecialiseerde softwareondernemingen, zoals bijvoorbeeld een fotobewerkingsprogramma. Ook op het web worden veelvuldig dezelfde bestaande pakketten gebruikt, zij het met een vleugje personalisering in de vorm van huisstijl.

Non-generieke oplossingen

Nieuwe, complexe of experimentele uitdagingen vereisen vaak maatwerkoplossingen. Standaardsoftware voldoet dan niet. Soms kunnen er wel enkele generieke "bouwstenen" worden gebruikt, maar het kenmerkende van dit type software is dat de kern van de oplossing uniek en op maat gemaakt is voor u. Om uw specifieke vraagstuk met volledige aandacht voor uw wensen op te lossen.

Aanbieders van generieke oplossingen

Generieke oplossingen zijn ideaal voor kleinere softwareondernemingen, die het bijvoorbeeld combineren met hun kernactiviteiten. Op het web kunnen dit bijvoorbeeld (online) marketing- of grafische bureaus zijn. Dit type onderneming komt het meest voor. Het kan ook gaan om het wederverkopen of verhuren van bedrijfssoftware van derden, soms inclusief ondersteuning. Dit komt onder andere voor bij ondernemingen met systeembeheer als kernactiviteit.

Er zijn ook grote softwareondernemingen die zich vrijwel uitsluitend bezighouden met generieke oplossingen, zoals de wederverkoop of verhuur van bestaande oplossingen. Dit gebeurt vaak in combinatie met eigen consultants om te helpen bij het vertalen van de klantbehoeften naar een beschikbaar product uit het eigen portfolio. Hier worden bijvoorbeeld andere grote ondernemingen of overheden mee bediend, al dan niet inclusief ondersteuning.

Aanbieders van non-generieke oplossingen

Non-generieke oplossingen daarentegen zijn een niche. Het is lastig schaalbaar, omdat het geen massaproductie, maar maatwerk betreft. Kleinere softwareondernemingen combineren dit nog wel eens met eerder genoemde generieke oplossingen om een breder publiek te kunnen bedienen. Bijvoorbeeld door ook generieke oplossingen aan te bieden met meer maatwerkmogelijkheden, of door zoveel mogelijk generieke oplossingen in te zetten en slechts het restant met maatwerk in te vullen. Ten slotte kunnen ze zich ook specialiseren in een unieke markt om de zekerheid van een breder publiek te vergroten.

Grote softwareondernemingen in deze branche zijn meestal gespecialiseerd in één type oplossing, waardoor het wél schaalbaar wordt. Hiermee lossen ze een uniek probleem op met maatwerk, maar niet in opdracht, maar juist voor zichzelf. In het begin is het gebruikelijk dat ze de enige in de markt zijn met bijvoorbeeld een unieke dienst of product. Door hun voorsprong en enorme interne kennis proberen ze een stevige positie in de markt te verkrijgen en vast te houden. Succesvolle diensten of producten worden herhaaldelijk ook weer wederverkocht zoals eerder beschreven.

Welk type oplossing heb ik nodig?

Hoewel het wellicht lijkt alsof alles keurig in categorieën is onder te brengen, is de werkelijkheid doorgaans complexer. Software is een relatief jonge branche die voortdurend verandert en innoveert. In werkelijkheid is er vaak meer overlap tussen generieke en non-generieke oplossingen, en ook tussen grote en kleine softwareondernemingen. Ook de manier waarop een oplossing tot stand komt, kan sterk verschillen, ongeacht het type oplossing.

Als u op zoek bent naar 'de juiste oplossing', houd er dan rekening mee dat er vrijwel altijd meerdere mogelijkheden zijn. Elke partij die u om hulp vraagt, zal graag met u meedenken vanuit hun eigen dienstverlening, expertise en ervaring. Maar vergelijk ook verschillende aanbiedingen, omdat deze inhoudelijk behoorlijk kunnen verschillen. Net als de werkwijze.

Strategisch vooruitplannen

Een meer generieke oplossing is menigmaal minder flexibel en kan tot stand komen door te focussen op kostenbesparing vanuit de softwareaanbieder tijdens het aanbieden, of door de voorkeur van de opdrachtgever. Een dergelijke benadering kan resulteren in een oplossing met een lagere initiële investering. Hoewel zo'n oplossing aanvankelijk aantrekkelijk lijkt, is het belangrijk te erkennen dat er compromissen kunnen zijn op het gebied van flexibiliteit, kwaliteit en afwerking.

Het is echter waardevol om te benadrukken dat deze aanpak zijn eigen voordelen en toepassingen kan hebben, afhankelijk van de specifieke behoeften en prioriteiten van een project. Welke oplossing technisch en economisch het beste is, hangt echter sterk af van uw totaalplaatje. Niet alleen uw huidige plannen, maar ook uw toekomstplannen op de (middel)lange termijn. Het vinden van de juiste balans is een essentieel onderdeel van het kiezen van de juiste oplossing.

Combineer kennis en expertise

Het kan daarom helpen om kort en bondig uw uitdaging te beschrijven, zonder al te veel vast te leggen. Vermijd het schrijven van een gedetailleerd functioneel ontwerp voordat u advies heeft ingewonnen. Laat het adviserende softwarebedrijf met u meedenken en combineer uw expertises. Vergeet ten slotte niet uit te leggen waarom u deze uitdaging wilt oplossen en wat u verwacht van de oplossing op de lange termijn. Door dit duidelijk aan te geven bij het inwinnen van advies, kan hier direct rekening mee worden gehouden.